بارکد و هر آنچه که باید در مورد آن بدانیم!

بارکد نوعی ثبت اطلاعات روی یک تصویر است که با استفاده از دستگاه قابل خواندن است. بارکدها از گذشته تا به امروز دستخوش تغییرات زیادی شده اند، بنابراین فرمت های بارکد متفاوتی برای ذخیره اطلاعات ایجاد شده است.

بارکد چیست؟

بارکد یک فناوری ساده برای انتقال اطلاعات از طریق امواج نور است. در این روش مجموعه ای از خطوط نوار به صورت دیجیتال یا روی کاغذ چاپ می شود. اطلاعات مورد نظر با اسکن بارکدها با بارکد خوان یا اسکنرهای تلفن همراه بازیابی می شود.

در پلتفرم هایی برای بازگشت پول و دریافت جوایز نقدی بارکد در زمان خرید و پرداخت قبض استفاده می شود. با اسکن بارکدها، مبلغ کالا یا قبض مشخص می شود و پس از پرداخت، درصدی از مبلغ خرید به عنوان پاداش به حساب فرد بازگردانده می شود.

تاریخچه بارکد

بارکدها برای اولین بار در دهه 1950 در فروشگاه های زنجیره ای مواد غذایی برای کنترل فروش و موجودی مورد استفاده قرار گرفتند. اسکنرهای بارکد در آن زمان دارای یک لامپ 500 وات و یک لوله حفره نوری بودند. در بسیاری از موارد نور شدید باعث سوختن اثر بارکد روی کاغذ می شود و در عمل این روش کارایی لازم را ندارد.
در دهه 1960 و با توسعه استفاده از لیزر در بارکدخوان ها، تغییرات عظیمی در فناوری بارکد و همچنین هزینه اجرای آن ایجاد شد.

با تعریف کدهای جهانی، بارکد به یک زبان بین المللی برای انتقال اطلاعات تبدیل شده است. بنابراین امروزه تقریباً در تمامی محصولات، کارت ویزیت ها و حتی در شبکه های اجتماعی و فضای دیجیتال شاهد بارکد هستیم.

چرا از بارکد استفاده می کنیم؟

علامت اختصاری مهمترین مشخصه بارکد است که استفاده از آنها را جذاب می کند. در بارکد، یک رشته کوتاه از نمودارهای میله ای، اعداد یا نقاط، مقدار قابل توجهی از اطلاعات را منتقل می کند.

این ویژگی استفاده از بارکدها را برای محصولاتی که فضای کمی برای درج اطلاعات روی آنها دارند، مناسب کرد. بارکد یک شناسه محصول است که کار در گزارش های اقتصادی و انبارداری را تسهیل می کند.
علاوه بر این، قابلیت خواندن اطلاعات از فاصله نزدیک، آن را به یک فناوری مناسب برای فروشگاه های زنجیره ای و اپلیکیشن های موبایل تبدیل می کند.

آشنایی با انواع بارکد و فناوری های به کار رفته در آنها

بارکدها بر اساس شکل و ظاهر به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:

1. بارکدهای یک بعدی؛
2. دسته بارکد دو بعدی;
3. بارکدهای سه بعدی

1- بارکد تک بعدی

این گروه از بارکدها نشان دهنده یک نوار هستند. خطوط نواری با قطرهای مختلف و فاصله متغیر الگوهای متفاوتی را ایجاد می کنند. خطی و بارکد خود انواع مختلفی دارد:

1. UPC: که به کد جهانی کالا معروف است. با اسکن این کد، اطلاعات مربوط به محصول از جمله نام محصول، کد محصول و قیمت محصول را دریافت می کنیم. به طور معمول، زیر بارکدهای UPC نیز اعدادی وجود دارد که با شماره سریال محصول مطابقت دارند.
2. EAN: مشابه UPC با کد جهانی. کد EAN چگالی بالایی دارد و مقدار زیادی داده با آن ذخیره می شود.
3. کد 39: این یکی از قدیمی ترین بارکدهای جهان است که می تواند 128 نماد اسکی را ذخیره کند. بیشترین استفاده از کد 39 که با نام هایی مانند USD-3 نیز شناخته می شود، در صنعت خودروسازی است.
4. کد 128: در این کد علاوه بر تمامی علائم و حروف اسکی، اعداد 0 تا 9 قابل ذخیره سازی می باشد.

2- بارکدهای دو بعدی

در این نوع بارکد، مربع ها و مستطیل هایی را می بینیم که داخل آن ها نقاط کوچکی وجود دارد. به لطف ساختار این بارکدها، امکان ذخیره اطلاعات بیشتر در آنها وجود دارد. هر نوع متن، تصویر یا حتی پیوند به یک وب سایت را می توان در یک بارکد دو بعدی ذخیره کرد. انواع بارکد دو بعدی:

1. QRcode: این بارکد علیرغم اندازه کوچکی که دارد قابلیت ذخیره هر گونه داده را دارد. بارکد QRCode تحمل خطا بالایی دارد، به همین دلیل استفاده از آن در فروشگاه های بزرگ یا صنایع با تعداد زیادی محصول کاملاً کاربردی است.
2. بارکد ماتریس داده: در این مدل ماژول های سیاه و سفید را در کنار هم می بینیم. تعداد این ماژول ها بسته به مقدار اطلاعات متفاوت است.
3. کد PDF417: این یک نوع بارکد فشرده است که در شناسنامه، گواهینامه و گذرنامه استفاده می شود. این فرمت قابلیت حمل داده را دارد و اطلاعاتی مانند عکس، اثر انگشت و امضا را در خود ذخیره می کند.

3- بارکد سه بعدی

در بارکدهای دو بعدی اطلاعات در طول و عرض خطوط و نقاط ذخیره می شود. اما در بارکد سه بعدی امکان ذخیره داده های ارتفاع نیز وجود دارد. در بارکد سه بعدی دقت ذخیره سازی اطلاعات افزایش یافته و با چشم عادی نمی توان اطلاعات را حدس زد. به همین دلیل این مدل از بارکدها را نمی توان به راحتی دستکاری کرد. بارکدهای سه بعدی برای ردیابی کالاها در صنایع مختلف استفاده می شوند.

آشنایی با ساختار بارکد

سادگی ساختار بارکد انتقال اطلاعات را تسهیل می کند. هر خط بارکد نشان دهنده عدد یک و هر فضای خالی نشان دهنده عدد صفر است.

در بارکد محصول یا شماره بین‌المللی کالا (EAN)، 2 رقم اول نشان‌دهنده کشور سازنده محصول، چهار یا پنج رقم بعدی نشان‌دهنده کد مرتبط با سازنده محصول و 5 رقم بعدی نشان‌دهنده محصول است. کد آخرین رقم نیز وظیفه کنترل ارقام را بر عهده دارد. جداکننده ها در ابتدا، انتهای و وسط هر قسمت داده ها را از یکدیگر جدا می کنند.

چگونه بارکد را بخوانیم؟

بارکدها با استفاده از اسکنرهای خاصی به نام بارکدخوان خوانده می شوند. بارکدخوان به سیستم کامپیوتر متصل است و نرم افزار را با کابل ذخیره می کند. نور لیزر موجود در بارکد خوان بارکد را اسکن کرده و اطلاعات آن را در سیستم نمایش می دهد.

در حال حاضر با توسعه فناوری تلفن های هوشمند امکان اسکن بارکد QR با گوشی و مشاهده اطلاعات مربوط به آن وجود دارد.

چاپ بارکد

فروشگاه های زنجیره ای از چاپگرهای مخصوص برای چاپ بارکد و قرار دادن آن بر روی محصولات استفاده می کنند. البته به منظور عدم تحریف بارکد و ایجاد مشکل در اسکن، تولیدکنندگان محصول بارکد را به همراه قیمت محصول روی جعبه محصول چاپ می کنند.

آشنایی با برنامه های بارکد

بارکدها کاربردهای مختلفی دارند. هزینه پایین فناوری بارکد باعث می شود که آنها نسبت به فناوری های مشابه مانند برچسب های RFID یا NFC مفیدتر باشند.

1- فروشگاه های زنجیره ای و خرده فروشی

هیچ فروشگاهی وجود ندارد که روی محصولات خود بارکد نداشته باشد. بارکد کمک زیادی به کنترل فروش و ذخیره سازی می کند.

2- استفاده بر روی مجلات یا کتابهای چاپی

روی کتاب ها از یک بارکد استفاده شده است که حاوی کد شابک یا شماره استاندارد بین المللی کتاب است. قرار دادن این کد از انتشار غیرقانونی کتاب جلوگیری می کند.

3- شناسنامه یا کارت های بانکی

میزان بارکد را در برخی از کارت های شناسایی، پاسپورت یا حتی کارت های بانکی مشاهده می کنیم. این بارکدها به سازمان های صادرکننده کمک می کنند تا اعتبار کارت ها را تأیید کنند.

4- کالاهای تولید شده در کارخانه ها

تقریباً تمامی کارخانه های صنعتی اطلاعات مربوط به محصولات خود را با استفاده از بارکد ثبت و ذخیره می کنند. این کدها اطلاعاتی مانند سال ساخت، مدت زمان ساخت، مدل، تاریخ گارانتی و غیره را ذخیره می کنند.

5- سیستم های بهداشتی و بیمارستانی

بارکد برای ثبت اطلاعات بیمار و دارو استفاده می شود. پرستاران می توانند سوابق پزشکی و داروها را با اسکن بارکد پیدا کنند.

6- تعیین مالکیت کالا یا کالا

آنها از بارکد بر روی چمدان ها در فرودگاه ها، بسته های پستی، تجهیزات اداری و غیره استفاده می کنند. و با یک اسکن ساده صاحب کالا را شناسایی کنید.

7- با اسکن پرداخت کنید کد QR

کد QR پرداخت های زیادی را با آن انجام داده است. به این ترتیب یک کد QR مرتبط با حساب آن برای هر کسب و کار ایجاد می شود. مشتریان پس از برای اسکن بارکد خرید کنید پرداخت و ارزش کالای خریداری شده را پرداخت کنید. حتی با استفاده از پلتفرم برگشت نقدی، می توانید پس از پرداخت هزینه خرید، سفارش نقدی دریافت کنید.

8- پیوند به صفحات وب و شبکه های اجتماعی

امروزه از کد QR به عنوان ابزاری مناسب برای ارائه وب سایت ها یا شبکه های اجتماعی استفاده می شود. مردم آدرس وب سایت را به خاطر نمی آورند اما با اسکن بارکد به راحتی می توانند به لینک سایت و شبکه های اجتماعی دسترسی داشته باشند.

9- ذخیره سازی

در انبارهای بزرگ نگهداری کالا بر اساس نوع کالا، مدل، سری و … کار دشواری است با استفاده از بارکد می توان کالاها را بر اساس اطلاعات سازنده یا زمان ورود به انبار دسته بندی کرد. اکثر نرم افزارهای انبار قابلیت اسکن بارکد و تطبیق آن با موجودی انبار را دارند.

مزایای استفاده از بارکد

همانطور که می بینید، بارکدها کاربردهای زیادی دارند. مزایای زیر مهمترین دلایل استفاده از بارکد است:

1- سرعت بالا و صرفه جویی در زمان

اسکن بارکد باعث افزایش سرعت صندوق یا انبار در تحویل کالا می شود. این ویژگی باعث صرفه جویی در زمان در فروشگاه های زنجیره ای و کارخانجات صنعتی می شود که با حجم بالایی از مشتری و کالا مواجه هستند.

2- جمع آوری اطلاعات دقیق

بارکد کمک زیادی به جمع آوری اطلاعات فروش و کاهش خطاهای انسانی در ورود داده ها می کند.

3- توانایی کنترل موجودی و مدیریت اطلاعات

به لطف طبقه بندی دقیقی که بارکدها روی کالاها انجام می دهند، مدیران فروش به راحتی می توانند موجودی کالا را کنترل کرده و گزارش های دقیق را دریافت کنند.

4- ارزان بودن سیستم بارکد

سادگی کار با سیستم های بارکد و همچنین قیمت مناسب تجهیزات (بارکد خوان و چاپگر بارکد) نصب آن را در هیچ فروشگاه و کارخانه ای پیچیده نمی کند.

5- قابلیت کنترل جابه جایی کالا

یکی از ویژگی های مهم بارکد جلوگیری از قاچاق کالا، کلاهبرداری و فروش غیرقانونی است.

6- کنترل لجستیک و مدیریت زنجیره تامین

بسیاری از سیستم های بارکد قابلیت ردیابی کالاها را دارند. به همین دلیل می توان از بارکدها در لجستیک و کنترل زنجیره تامین استفاده کرد. توانایی بررسی موقعیت کالا و زمان رسیدن به مقصد برای کنترل فروش و گسترش تجارت مهم است.

آخرین کلمه

بارکد یک سیستم ساده اما کاربردی است که در فروشگاه ها و کارخانه ها قابل استفاده است. بارکدها نقش بسزایی در افزایش سرعت و سرعت فرآیندهای حمل و نقل کالا، انبارداری و فروش دارند. با کمک این سیستم علاوه بر افزایش رضایت مشتریان، می توانید با اطمینان از نمایندگی از بخش های مختلف نیز برخوردار شوید.